Mr Mladen Filipović

Stručnjak za ekonomske odnose i međunarodnu saradnju

Lobiranje 2.0: Kako inovacije oblikuju ekonomsku diplomatiju na
Zapadnom Balkanu i u Centralnoj Evropi

„U regiji Zapadnog Balkana, već je zaživjela ideja da se rade projekti digitalne analize tržišta gdje bi se omogućilo kroz identifikaciju sektora sa visokim investicionim potencijalom, što veći potencijal za uspostavljanje novih partnerstava sa međunarodnim investitorima.“

Lobiranje više nije ono što je bilo prije samo decenije. Dok su se nekada pregovori vodili isključivo u zatvorenim salama, današnji svijet zahtjeva brzinu, preciznost i transparentnost. Inovativni alati, digitalne kampanje i interaktivne platforme sada preuzimaju centralnu ulogu u oblikovanju ekonomskih odnosa, naročito u regionima poput Zapadnog Balkana i Centralne Evrope, gdje ambicije za ekonomski razvoj moraju da se suoče sa izazovima globalnog tržišta.

Digitalne kampanje postaju snažan alat u promociji investicionog ambijenta. Na primjer, Europska komisija redovno koristi društvene mreže kao što su Facebook, Twitter i LinkedIn, zajedno sa online video materijalima, kako bi informisala građane o programima kohezije. Sličan pristup primjenjuju i nacionalne ekonomske agencije – kampanje poput “Invest in Serbia” ili „Invest in Austria“ koriste specijalizovane web stranice, digitalne oglase i društvene mreže kako bi predstavile prednosti lokalnih tržišta i specifične sektore privrede. Ovi primjeri iz prakse pokazuju kako digitalni marketing omogućava brzo prenošenje poruka, dosezanje globalne publike i formiranje pozitivnog investicionog imidža.

 

Napredni analitički alati i big data riješenja takođe igraju ključnu ulogu u savremenom lobiranju. Ministarstva privrede zemalja Centralne Evrope koriste podatke iz Eurostata, uz podršku platformi poput „Tableau“ („Tableau“ nudi detaljne informacije o mogućnostima alata, studije slučaja i primene u raznim industrijama, uključujući analizu tržišnih trendova i donošenje strateških odluka.Tableau, Inc. (n.d.). Tableau. Preuzeto sa: https://www.tableau.com) i „Power BI“ (Power BI je prepoznat kao jedan od vodećih alata za vizuelizaciju podataka i poslovnu analitiku, a zvanična stranica sadrži brojne primere primene u poslovnim i javnim sektorima. Microsoft Corporation. (n.d.). Power BI. Preuzeto sa: https://powerbi.microsoft.com), kako bi precizno mapirali tržišne trendove i identifikovali ključne aktere. U regiji Zapadnog Balkana, već je zaživjela ideja da se rade projekti digitalne analize tržišta gdje bi se omogućilo kroz identifikaciju sektora sa visokim investicionim potencijalom, što veći potencijal za uspostavljanje novih partnerstava sa međunarodnim investitorima. Ovakva orijentacija na podatke ne samo da unapređuje strateško planiranje, već i omogućava donošenje odluka zasnovanih na stvarnim ekonomskim pokazateljima.

 

Interaktivne platforme, poput online okruglih stolova i virtualnih konferencija, otvaraju prostor za direktan dijalog između predstavnika državnih institucija, privatnog sektora i civilnog društva. Inicijative kao što su “Balkan Investment Forum” (o događaju, dostupno na: http://www.balkaninvestmentforum.com) i “Central Europe Business Summit” (o summit-u, dostupno na: http://www.centraleuropebusinesssummit.com), okupljaju stručnjake i kreatore politika, stvarajući dinamičnu platformu za razmjenu ideja. U praksi, nedavni virtuelni sastanci koje je organizovalo Ministarstvo privrede Srbije omogućili su učesnicima da u realnom vremenu diskutuju o novim investicionim projektima, dok je slično iskustvo zabilježeno i tokom digitalnog foruma u Sloveniji (Investicioni Digitalni Forum 2024 – Turizam i Transport, objavljeno od strane relevantne slovenske agencije ili portala (Slovenski Globalni Forum 2024: https://www.sgf.si/), gde su se predstavnici iz sektora turizma i transporta dogovorili o zajedničkim projektima.

Tradicionalni diplomatski kanali i bilateralni sastanci i dalje imaju svoje mesto u strategijama lobiranja. Sastanci visokorangiranih dužnosnika, kao što su susreti ministara privrede Srbije i Njemačke, omogućavaju direktan dijalog i usklađivanje zajedničkih projekata u sektorima energetike i transporta. Pored toga, nedavni bilateralni susreti između Hrvatske i Slovenije rezultirali su konkretnim dogovorima o infrastrukturnim projektima i zajedničkim investicionim inicijativama, dok su susreti Italije i Slovenije dodatno ojačali investicione veze u sektoru turizma.

Nevladine organizacije imaju vitalnu ulogu u unapređenju ekonomskih reformi i promociji transparentnosti. „Think tankovi“ redovno objavljuju analitičke izveštaje koji osvetljavaju prepreke i potencijale za razvoj, što omogućava investitorima da donesu informisane odluke. U regionu, organizovanje javnih foruma i okruglih stolova od strane regionalnih razvojnih centara rezultiralo je stvaranjem mreže saradnje između poslovnog sektora, državnih institucija i akademske zajednice. Na primjer, jedan od foruma u Republici Srpskoj (Bosni i Hercegovini) u saradnji sa komornim sistemom Republike Austrije (Kroz inicijativu Fit4Austria, WIFI International (dio Austrijske Privredne komore) se uspostavlja kao strateški obrazovni partner austrijske privrede i povezuje je sa regionom Zapadnog Balkana https://www.wifi.at/ueber-uns/wifi-international/wirtschaftsfoerderung/bildungsprojekte/fit4austria/fit4austria), namenjen malim i srednjim preduzećima, doprineo je razmjeni iskustava i uspostavljanju programa mentorstva koji su značajno poboljšali konkurentnost domaćih preduzeća.

Sve u svemu, savremena ekonomska diplomatija na Zapadnom Balkanu i u Centralnoj Evropi oslanja se na sinergiju tradicionalnih i digitalnih metoda lobiranja. Ova integracija omogućava brzu reakciju na globalne izazove, otvara nove mogućnosti za investicije i unapređuje trgovinske veze. Inovativni pristupi, bilo kroz digitalne kampanje, analitičke platforme, bilateralne sastanke ili interaktivne forume, postaju imperativ za uspeh u ekonomiji 21. vijeka. Kao što pokazuju primjeri iz prakse, region se sve više pozicionira kao atraktivno područje za dugoročne investicije i održivi razvoj, što je od ključne važnosti za budućnost ekonomske saradnje.

O autoru:

Mr Mladen Filipović je iskusni ekspert u oblasti međunarodnih ekonomskih odnosa, lobiranja i poslovne diplomatije. Trenutno obavlja funkciju Šefa Predstavništva Republike Srpske u Austriji, gdje od 2012. godine aktivno radi na uspostavljanju, održavanju i unapređenju poslovnih odnosa između Republike Srpske i Austrije na svim nivoima. 

Magistrirao je na Univerzitetu za ekonomiju i poslovnu administraciju u Beču (Wirtschaftsuniversität Wien – WU), sa specijalizacijom u međunarodnom poslovnom pravu i upravljanju javnim preduzećima. Prije nego što je preuzeo rukovodeću poziciju u Predstavništvu, bio je šef odjeljenja Bankassurance za Austriju i Jugoistočnu Evropu u kompaniji Allianz Global Assistance, gde je iz centrale u Beču upravljao poslovanjem u 14 zemalja. Filipović je ranije služio i kao Prvi sekretar Stalne misije BiH pri Organizaciji za bezbjednost i saradnju u Evropi (OEBS), Ujedinjenim nacijama (UN) i drugim međunarodnim organizacijama u Beču, gde je učestvovao u pregovorima uoči OEBS samita u Astani. Njegovo iskustvo obuhvata i angažman u brojnim savjetodavnim i tehničkim projektima OEBS-a, Svjetske banke i razvojnih agencija u Jugoistočnoj Evropi, čime je stekao bogato znanje u oblasti ekonomskog razvoja, međunarodnih investicija i javne diplomatije. 

Sa dubokim razumjevanjem odnosa između javnog i privatnog sektora, Filipović kroz svoje analize i kolumne pruža uvid u ključne trendove savremenog poslovanja, ekonomske diplomatije i lobiranja u regionu i šire.

februar 2025.

Prilikom korišćenja cijelog ili dijela teksta, potrebno je navesti ime autora i izvor sa kojeg ste tekst preuzeli (www.lobiranje.eu)